Maartje De Meulder

Verantwoordelijkheid?

Al tickets??

De voorstelling van vrijdag 4 mei is al uitverkocht, pill symptoms
dus haast je om er nog voor 5 mei bij te zijn! Tickets hier.

Deze namiddag was ik op de VSPW (de tolkenschool Gent) om een lezing te geven over Dovencultuur en Deafhood … voor het examen stemtolken van de laatstejaars. Ik vond het eerst raar dat men mij daarvoor vroeg, clinic omdat ik geen ‘native signer’ ben en mezelf nu niet bepaald als het perfecte taalmodel voor tolken VGT zie. Heb er lang over getwijfeld en wou al ‘nee’ zeggen. Maar na erover gepraat te hebben met enkele mensen, neurologist heb ik toch besloten het te doen. Eigenlijk om drie redenen.

(1) Tolken zouden alle mogelijke Doven moeten kunnen stemtolken, alle mogelijke lagen die er zijn in taalgebruik – zowel native signers als mensen die VGT verworven hebben als tweede taal. Voor hen is dit dus een deel van hun opleiding.

(2) Tot nu toe waren de thema’s voor het stemtolken in de tolkenschool vaak “ik ben op reis geweest naar en ik heb dit en dat meegemaakt” of het levensverhaal van persoon X. Ook allemaal heel boeiend en leerrijk om te tolken, want het gaat over een hele waaier aan onderwerpen met heel verschillend lexicon. Maar voor de laatstejaars mag het ook wel eens iets anders zijn. Ik hoop dat ze vandaag -naast zich enorm zenuwachtig te maken- ook iets bijgeleerd hebben.

(3) Er wordt binnen de Dovengemeenschap steen en been geklaagd dat er zo weinig goede stemtolken zijn. En dat is zeker waar, het is wel degelijk een probleem. Maar ik vernam ondertussen al van verschillende tolkstudenten dat zij tijdens hun opleiding heel, heel weinig kans hebben om te oefenen. Meestal oefenen ze met verouderde video’s, de tolkenschool heeft volgens hen namelijk geen geld om sprekers uit te nodigen. Een high-tech ‘Sign Lab’ zoals Bristol er één heeft en waar er op zo’n dingen geoefend kan worden, is er niet. Dat is zo’n zonde. Als wij vanuit de Dovengemeenschap dus vinden dat er zo weinig goede stemtolken zijn, is het dan niet voor een deel ook onze verantwoordelijkheid om er mee voor te zorgen dat daar verandering in komt? Met andere woorden, ons misschien eens vrijwillig aan te bieden om een lezing te komen geven voor de tolkenschool (over wat dan ook) zodat er meer geoefend kan worden? Ik ben zelf absoluut niet voor het idee dat Doven alles maar vrijwillig moeten doen (dat hebben we lang genoeg gedaan; voor kennis en vaardigheden mag betaald worden), maar misschien moeten we voor de tolkenopleiding eens een uitzondering maken?

Blijven we klagen, of nemen we mee een deel van onze verantwoordelijkheid op?

maartjedemeulder

29 March 2007

Algemeen

4 responses to “Verantwoordelijkheid?”

Bart

March 30, 2007 at 9:26 am

Da’s gesproken, zie! Mooi voorstel, Martja. (enne, was het leuk?)
iThought

March 31, 2007 at 10:16 am

Wat kan ik zeggen? Dat ik afgestudeerde tolk ben, ontzettend veel reisverhalen en levensverhalen van dove mensen rijker ben, maar dat ik als student ontzettend nood had aan “es wat anders”. En dat de kloof naar de echte tolkpraktijk dan ook groot is. Omdat de realiteit niet altijd Verstraetes en Van Landuyts zijn? (lacht) (die staan gewoon op zoveel videobanden … heel actieve en reizende mensen)
Het is inderdaad zo dat tolken de hele waaier aan horende en dove mensen moeten kunnen tolken, al is het altijd jammer dat je maar 1 persoon krijgt op je examen, waardoor ze dus meestel geen ‘outlier’ nemen. En dat het examen ook altijd maar een monoloog is (ofwel stemtolken, ofwel gebarentolken). De realiteit is veel complexer, en je zou op zijn minst ook groepsgesprekken of moeilijkere situaties moeten leren tolken, en daar dan uiteindelijk ook op beoordeeld moeten worden. Dit gebeurt in veel buitenlandse tolkopleidingen wel. In Vlaanderen nog niet, vooral praktische zaken houden het tegen.
Maar wel heel fijn dat je het deed. 🙂
Tobias

April 7, 2007 at 10:13 pm

Inderdaad, klagen helpt zeker niet.
Tja, er zijn ook weinig Doven die zeker moeite willen doen en het maakt hen weinig uit of die beloondt wordt of niet.
Ik kan begrijpen dat bepaalde Doven al lang genoeg vrijwillig deden… ook zijn er Doven die vrijwillig bestuursleden zijn voor Dovenverenigingen.
Vlaanderen is maar het piepklein landje in de grote wereld 😉
Mariska

April 8, 2007 at 3:35 pm

Zelf zit ik in het laatste jaar van de tolkopleiding te Mechelen. Ik zit nog in het lineaire systeem waar stemtolken nog niet zo uitgebreid aan bod komt als in het modulaire systeem, dus de meer “getrainde” stemtolken zijn onderweg 😉

Wat betreft de reactie van iTHought: Bij ons in de opleiding gaan we jaarlijks een heel weekend op tolkweekend. In het derde jaar van de opleiding wordt er dan geoefend op het tolken van slecht nieuws situaties, politieverhoor, … met alle mogelijke valkuilen voor de tolk erin verwerkt. Het oefenen gebeurt met Doven die meegaan met ons op weekend. Ook op school werken wij met oefensituaties voor de complexere situaties. Op het eindexamen VGT van het derde jaar moesten we tolken (rollenspel) bij een notaris en ook daar waren 2 Doven aanwezig om het koppel te spelen dat wilde scheiden. Natuurlijk met alle mogelijke lastige situaties in verwerkt. Het tolken van deze situatie gebeurde dan voor de ogen van de Dove en horende juryleden. Bij ons gaat het dus niet altijd om het tolken van een monoloog. Het is op dat moment zowel stem- als gebarentolken. Het blijft natuurlijk zo dat er te weinig tijd is in de opleiding om op alle situaties voorbereid te zijn. Praktijkervaring is dan ook een must.