Vriendelijk verzoek

In het Centre for Deaf Studies in Bristol hangen overal papieren met “This is a signing environment. Welcome to BSL-land”. De verwachting is dat iedereen -zo goed als hij/zij kan- BSL gebruikt, esophagitis in de gangen, visit de vergaderruimten, de leslokalen, de koffiekamer. Daarbij maakt het niet uit of je doof bent of horend, het is gewoon de afspraak. In het bijzijn van een Dove persoon wordt van horenden verwacht dat zij onderling BSL gebruiken. Tijdens de koffiepauze gebruikt iedereen BSL, zodat iedereen gelijke toegang heeft tot alle conversaties. Horenden houden met één hand de telefoon vast, met het andere hand gebaren ze (nee, dat is niet zo moeilijk als het eruit ziet). Je vindt de communicatiepolitiek van CDS hier, zeer interessant om eens te lezen.

Ik wil Fevlado niet vergelijken met CDS. Dat is appelen met peren vergelijken. Ik weet dat de ontstaansgeschiedenis van beide organisaties heel anders is, ook de mentaliteit is dat (nog). Mij ga je niet horen eisen dat bij Fevlado alles van de ene dag op de andere wordt zoals in Bristol. Ik zie dat er bij Fevlado veel inspanningen gedaan worden en dat we hopelijk op de goede weg zijn, maar toch is er nog veel bewustmaking nodig.

Het gebeurt nu en dan dat horende collega’s voor mijn neus staan te praten terwijl ik aan het werk ben, terwijl ik er geen flauw benul van heb waarover ze het hebben. Soms is het interessant en leerrijk om dingen op te vangen langs je neus weg, net zoals horenden dat onbewust doen als er in de buurt mensen staan te praten. “Incidenteel leren”, noemt men dat wel eens. En hoe graag ik mijn Dove collega’s ook heb, tijdens de middagpauze kan ik enkel met hen praten omdat de meeste horende collega’s (die tussen ons in zitten en waarvan de meesten in mindere of meerder mate VGT kunnen) gewoon Nederlands praten, tenzij ik hen rechtstreeks aanspreek.

Gisteren heb ik dit papier opgehangen, op verschillende plaatsen in het Fevlado-gebouw. Ik heb er lang over nagedacht, ook over de formulering, en ben veranderd van “Beware. This is a signing environment”, naar “hier gebruikt men VGT” tot “Dit is een gebarenomgeving. U wordt vriendelijk verzocht om VGT te gebruiken”.

Ik ben niet naΓ―ef, dus ik denk niet dat het zoveel zal veranderen. Maar het zorgt er misschien wel voor dat mensen erover gaan nadenken, al was het maar even. En dat we er hopelijk ook eens openlijk over kunnen discussiΓ«ren. Want ik wil niet als een dief in de nacht papieren ophangen, en dan, zonder met collega’s erover te praten, verwachten dat alles beter gaat. Dat is niet alleen naΓ―ef, maar ook laf. Maar misschien kan dit het begin zijn van iets, al realiseer ik me goed dat het nog veel tijd nodig heeft.

To be continued …

19 responses to “Vriendelijk verzoek”

  1. Hi Maartje,

    Dat is echt een interessante idee! Dat zouden we eigenlijk ook moeten doen op sommige plaatsen bv. dovenscholen, congressen, dovencultuurdag waar nog veel wordt/werd gepraat…
    Eigenlijk stuur ik een berichtje omdat ik een vraag heb over ‘gebarenomgeving’.
    Waarom schrijf je niet ‘gebarentaalomgeving?
    Groetjes

  2. @ DeafChickje: goeie vraag. Zoals ik zei komt het idee van in Bristol, en ik heb dus eigenlijk een Nederlandse versie gebruikt van de formulering daar. Men zegt ginder overal “signing environment” en niet “sign language environment”. Ik denk dat men in Engeland kiest voor “signing environmnent” omdat het niet altijd alleen gaat over het gebruik van BSL, maar ook over het toegankelijk maken van situaties, bijvoorbeeld gebaren aan de telefoon (wat natuurlijk niet volledig in VGT of BSL of wat dan ook kan gebeuren, omdat er op hetzelfde moment een gesproken taal gebruikt wordt). Maar je hebt gelijk, er kan gediscussieerd worden over de formulering. Het is maar een voorstel.

  3. Dergelijke acties zijn een goed idee waar Doven prominent aanwezig zijn maar een uitzondering hierop vind ik dovenscholen en zeker waar bilingualisme een belangrijke plaats inneemt. Heden ten dage zijn niet alle pedagogen bekwaam in VGT en nog niet alle kinderen kunnen verkeerde gebaren van goede onderscheiden. Dan heb ik liever dat men uitsluitend het goede voorbeeld neemt. Op latere leeftijd kunnen ze beter relativeren.

    Voor veel kinderen is de onderwijsinstelling de enige plaats waar men in contact komt met de maatschappij en zeker wanneer men er blijft slapen. Een school is dan nog steeds de beste plaats om in aanraking te komen met verschillende godsdiensten, culturen en talen. Al zijn die contacten zeer kort en eerder oppervlakkig maar het is beter dan niets.

  4. @ Geert, Eigenlijk vind ik dat de dovenscholen dat ook moeten/kunnen (deze woord ben ik vergeten in mijn vorige berichtje) doen.
    Juist, er zijn altijd mensen aanwezig die niet voldoende gebaren kennen maar door dergelijke actie kunnen ze dan gemotiveerd worden om gebaren(taal) te leren.
    Anders blijven ze maar ‘beklagen’ dat ze niet genoeg gebaren kennen en schakelen ze over op praten in Nederlands en worden ze het gewoon om dat blijven te doen en geraken ze niet meer gemotiveerd om te leren en in te spannen. (dat gebeurt nog altijd volgens mij)
    Beiden partijen moeten compromissen kunnen sluiten en ik vind tot nu toe dat er ene partij veel moet aanpassen en de andere partij doet (voort) gewoon zijn zin.
    Dat vind ik een mooie voorbeeld van ‘Bilingualisme’: beiden taal zijn aanwezig en worden gebruikt door alle personen die daar werken, wonen,….. Ene taal niet meer of minder gebruikt dan de andere.
    Maar veel mensen beseffen dat niet…
    Werk aan de winkel dus

    @ Maartje,
    Juist, maar misschien kan uit een gebarenomgeving een gebarentaalomgeving groeien.
    Misschien dat beter zo schrijven ‘gebaren(taal)omgeving, kies welke omgeving je wilt’ of ‘gebaren(taal)omgeving, afhankelijk van de verschillende situaties’ of zo πŸ˜‰

  5. @ Deafchikje
    Scholen, ook dovenscholen, dienen ook een % van de maatschappij te vertegenwoordigen.
    Als het percentage katholieken in de maatschappij groter is dan de percentage moslims dan dient dat ook gespiegeld te worden in het onderwijs. Tegenwoordig zijn er teveel concentratiescholen zodat de maatschappelijke participatie na de schoolloopbaan een moeilijke opgave wordt.
    Wij zijn allemaal verantwoordelijk om de kinderen een ruim mogelijke visie te laten ontwikkelen. Kinderen die veel in contact komen met verschillende culturen hebben een ruimere visie en zijn verdraagzamer.
    Ik bedoel hiermee zeker niet dat VGT lager gerangschikt moet worden maar men moet de andere culturen ook erkennen. Men moet ook erkennen dat niet alle Vlamingen taalgevoel bezitten en meer moeite hebben met VGT te beheersen.

    Maar hebben we het over de lessen zelf: dan moet men het meest toegankelijke taal gebruiken en in dovenscholen zal dat voor de meeste doven gebarentaal zijn.
    Maar daarbuiten: dan zijn we allemaal mensen die leren van elkaar (als men ervoor openstaat…)
    De meeste mensen zijn gemotiveerd. Laat ons niet teveel concentreren op de enkelingen die tegenwerken. Die vallen gewoon harder op.

  6. @ Deafchickje:

    Wat betekent bilingualisme voor je?

    Als kinderen op speelplaats gebarentaal gebaren met hun speelgenootjes, en
    nadien tijdens de lessen puur oraal worden onderwezen, dat is ook een vorm
    van bilingualisme. Zeggen dat ‘beiden talen aanwezig zijn’ is niet genoeg
    want in het voorbeeldje die ik net aanhaalde zijn beide talen aanwezig
    maar in onze ogen toch incorrect MAAR dat wordt bilingualisme genoemd.

    @ Maartje:
    Zoals reeds getikt: fantastisch initiatief!!!

  7. @ Geert
    Ik begrijp wat je bedoelt maar…
    Het is niet mijn bedoeling om VGT als de taal op te dringen aan mensen.
    Dat mensen gemotiveerd zijn om proberen te leren en te deelnemen aan andere taal, cultuur,… is genoeg voor me. Want alleen die mensen zullen inspanningen doen. MOTIVATIE, dat is een belangrijk woord in dit geval, voor me toch.
    Daartoe aan DWINGEN is slecht, in elk geval.
    Veel dove kinderen (die met VGT opgegroeid is), mensen leren de taal van de andere wereld: Nederlands.
    Omgekeerd kan het ook, daar komt woord Bilingualisme van, maar dat weet je natuurlijk allang…
    Bilingualisme is tevens een visie, voor mij een zeer ruime visie. Door twee talen aan de kinderen aan te bieden laten we hen de taal kiezen waarbij ze zichzelf best uitdrukken en veroordelen we hen niet om hun taal.
    Je hebt gelijk dat er mensen zijn die niet echt taalgevoel hebben en moeite hebben om VGT te beheersen.
    Maar we moeten ook in dit geval ook rekening houden dat er mensen zijn die VGT als taal hebben en niet echt taalgevoel hebben om Nederlands te beheersen. Van elk situatie zijn er twee kanten…
    Taal en cultuur zijn (bijna?) altijd verbonden met elkaar en in dit geval kunnen mensen ook proeven van de twee of meerdere culturen. Hier kunnen ze zich laten verdiepen in de cultuur die bij hen past of verschillende culturen eigen maken.
    In onze maatschappij van nu kan je echt niet meer naast kijken op de verschillende culturen.
    Daardoor kunnen de kinderen ook veel leren van elkaar ongeacht hun eerste taal, cultuur,….
    Zo maken ze elkaar ervaringen rijker en daarnaast hebben ze nog twee (of meerdere) talen om met elkaar te communiceren (daarmee getuigen ze ook respect voor elkaars talen en culturen).

  8. @ Danny
    Juist, die voorbeeld is ook een vorm van bilingualisme…
    Maar het is niet mijn visie over de ruime thema ‘Bilingualisme’.
    Bilingualisme is voor me:
    Kinderen twee talen aanleren in (aparte) vakken volgens hun eerste taal.
    Hun moedertaal laten uitdiepen en hen daarin sterk maken en het doen begrijpen, ervaren, juist gebruiken,… een sterke eigen taalbasis maken.
    En dan tweede taal aanbieden en hen de aspecten ervan aan te leren.
    Zo kunnen ze twee talen gebruiken in hun twee werelden waarin ze op dit moment leven en hebben ze toch een extra voordeel in de toekomst.

    In mijn vorige berichtje heb ik ‘bilingualisme’ niet uiteengezet omdat ik vind/denk dat de mensen die de blog van Maartje lezen wel weten wat bilingualisme in dit geval betekenen…
    Maar misschien ben ik wel fout…

  9. @ Geert: als er één plaats is waar zo’n papieren zeker zouden moeten uitgehangen worden, dan is het wel op de dovenscholen. Inderdaad, niet al het personeel is bekwaam in VGT (dat is bij Fevlado ook niet zo) maar als niemand van hen verwacht dat ze VGT gebruiken, zullen ze ook nooit bekwaam worden. Het gaat inderdaad om mensen motiveren (en niet dwingen), zoals DeafChickje zegt.

  10. Ik vind dat echter geen voorbeeld om via papieren te communiceren op dovenscholen.
    Die kinderen zijn niet achterlijk en zien dus wel dat er iets niet goed gaat.

    Maar ik vind wel dat dovenscholen een weerspiegeling moet zijn van de maatschappij en dat is niet het ideaalbeeld dat iedereen VGT gebruikt.
    Onderwijs is nog altijd de beste manier om iemand voor te bereiden op het echte leven. Als men daar bewust is van de frustraties van tekort aan gebarenomgevingen dan kan men daar enkel lessen uit trekken.

    Het gebeurt al te dikwijls dat de huidige generatie vergeet waarvoor de vorige generatie gevochten heeft. Vroeger was het onbestaande dat men onderwijs kreeg in VGT in de klassen en nu staan we al een stapje verder. Maar de huidige jongeren vinden het al normaal.
    Pas op: om kwaliteit hoog te houden moet men lessen in VGT geven maar buiten de klas is er een kleine meertalige maatschappij binnen de veilige schoolmuren. Meertalige omgevingen zijn de beste stimulerende omgevingen die je maar kunt bedenken.

    Men moet zich bewust worden en blijven van de verworven rechten. VGT is erkend. Over 30 jaar vindt iedereen dat normaal dat VGT in het dagelijks leven gebruikt wordt. Wie gaat er dan nog uitleggen dat er jaren onderzoek vooraf gegaan is en dat DAF de handtekeningen bijeen gebracht heeft om dat doel definitief te bereiken?

    Als niemand beseft dat er voor gevochten is dan zal dat recht ook niet meer een belangrijke plaats krijgen tot men eraan raakt en misschien is het dan al te laat.

    Kijk eens naar jezelf. Kijk eens naar wie hier comments post. Gaat er dan geen lampje branden? Jullie zijn herhaaldelijk tegen muren gebotst in volledige Nederlandstalig onderwijs en het heeft jullie gemotiveerd om te vechten voor rechten en bewustmaking. Onderwijs met Tolken VGT was er in mijn tijd nog niet. Ik ga nu niet iedereen over dezelfde kan scheren maar het zette me wel tot nadenken over wat we al hebben, hoe we het gekregen hebben en wat er nog komen kan

    Maak het dus niet te gemakkelijk. Ideaalbeelden zijn er om naar te streven. Niet om het cadeau te krijgen.

  11. mja maartje, stel je het nu niet wat te positief voor, de situatie in bristol? nog niet de helft van de mensen daar gebruikt BSL in dagdagelijkse communicatie. zeker niet de mensen van mijn jaar, die praten ook gewoon met elkaar tijdens de pauzes; zelfs tegen orale doven.

    aan de andere kant, het is wel waar dat zo’n taalpolitiek zorgt voor motivatie. tgaat bij de mensen van mjn jaar om (nog) niet kunnen, niet om niet willen. maar als er altijd een stemtolk klaarstaat als je eens iets moeilijkers moet zeggen tegen een dove persoon, is er dan wel zoveel stimulatie?

  12. @ Geert:
    Ik wil enkele dingen typen:

    Die papieren laten opgehangen is gewoon een ‘geheugensteuntje’ aan de COLLEGA’S (dus niet AAN kinderen en VOOR kinderen, volgens mij) dat er ook in (Vlaamse) Gebarentaal gecommuniceerd wordt naast Nederlands.
    Als ik het zou doen, zou ik dat in de lerarenkamer laten ophangen en aan de deur van (deel)gebouw waar mensen werken met en rond dove kinderen.
    Er zal dus niet veel of geen invloed zijn op kinderen.

    De scholen moet kinderen voorbereiden op de echte wereld, maar ik vind dat er niet tekortkomingen moeten gebeuren op de school. De kinderen moeten alles begrijpen en communiceren in eigen moedertaal. Alleen zo kunnen ze leerstof en de ontwikkelingen in de maatschappij begrijpen.
    Ze kennen daarnaast wel genoeg situaties die hen frustaties kunnen komen doordat ze naar winkels gaan of met horende buurtkinderen willen spelen,….

    We kunnen de huidige generatie niet verwijten dat ze alles normaal vinden waarvoor de vorige generatie vochten (we kunnen eigenlijk de vorige generatie ook daarop verwijten omdat ze vergaten waarvoor de hun vorige en nog meer generaties vochten en zo komen we nog in de generatie die in middeleeuwen leefden en vochten voor iets….. De huidige generatie vechten nu voor andere dingen die we vroeger onmogelijk achten De maatschappij evolueert en dus ook de missies van mensen, jongeren…
    We hebben in de laatste jaren (veel?) iets bereikt, maar (veel) mensen vinden het nog niet goed genoeg. We moeten nog meer iets doen om dateen te bereiken wat we willen.
    Daarbij, de ideaalbeelden veranderen altijd als er een bepaalde missie bereikt is, we blijven dus steeds streven naar de (veranderlijke)ideaalbeelden om onze maatschappij te proberen te verbeteren en ook de omgang met anderen te versoepelen,….

  13. @ DeafChickje

    Papieren dus enkel in de lerarenkamer zou ik zeggen.

    “De kinderen moeten alles begrijpen en communiceren in eigen moedertaal. ”
    Kan je dan nog van bilingualiteit spreken?

    “Ze kennen daarnaast wel genoeg situaties die hen frustaties kunnen komen doordat ze naar winkels gaan of met horende buurtkinderen willen spelen,….”
    Of familiebezoeken πŸ™‚
    Maar helaas weet men ook dat vele ouders hun kinderen thuis houden om ze te “beschermen”. De frustraties komen op latere leeftijd omdat ze niet weten hoe met de situatie om te gaan en niet lunnen relativeren. Hier begint dan soms ook het extreme denken.

    Ik verwijt niemand iets maar het gaat om het bewust zijn van wat men heeft en hoe men het verkregen heeft en wat er nog te doen is.
    Idealen zijn er naar om te streven, niet om het cadeau te krijgen. Men kan het niet cadeau krijgen omdat men het ideaal bijna nooit kan bereiken. Alle partijen moeten steeds water bij de wijn doen op een consensus te bereiken.
    Een ideaal kan men ruim bekijken. We streven bijvoorbeeld naar gelijkheid. Dat kan men zeer ruim bekijken maar een absolute gelijkheid is een utopie.
    gelijke kansen zijn er wel maar de mensen zijn niet gelijk…

  14. β€œDe kinderen moeten alles begrijpen en communiceren in eigen moedertaal. ”
    Kan je dan nog van bilingualiteit spreken?

    Ik was blijkbaar te vlug met mijn ‘oordeel’.
    Ik had alles vlugvlug getypt omdat ik effe weg moest.

    Maar mijn definitief van bilingualisme:
    Kinderen twee talen aanleren in (aparte) vakken volgens hun eerste taal.
    Hun moedertaal laten uitdiepen en hen daarin sterk maken en het doen begrijpen, ervaren, juist gebruiken,… een sterke eigen taalbasis maken.
    En dan tweede taal aanbieden en hen de aspecten ervan aan te leren.
    Zo kunnen ze twee talen gebruiken in hun twee werelden waarin ze op dit moment leven en hebben ze toch een extra voordeel in de toekomst.

    Om dit aan te voegen in mijn vorige bericht:
    De scholen moet kinderen voorbereiden op de echte wereld, maar ik vind dat er niet tekortkomingen moeten gebeuren op de school. De kinderen moeten alles begrijpen en communiceren in eigen moedertaal . Alleen zo kunnen ze leerstof en de ontwikkelingen in de maatschappij begrijpen.
    Ze kennen daarnaast wel genoeg situaties die hen frustaties kunnen komen doordat ze naar winkels gaan of met horende buurtkinderen willen spelen,….

  15. Vergeet mijn vorige post maar, mijn computer begon even eigen leven te leiden en postte het al voor ik het klaar was.

    —-De juiste versie:
    β€œDe kinderen moeten alles begrijpen en communiceren in eigen moedertaal. ”
    Kan je dan nog van bilingualiteit spreken?

    —-Tja, ik was blijkbaar te vlug met mijn ‘oordeel’.
    Ik had alles vlugvlug getypt omdat ik effe weg moest.

    Maar mijn definitief van bilingualisme:
    Kinderen twee talen aanleren in (aparte) vakken volgens hun eerste taal.
    Hun moedertaal laten uitdiepen en hen daarin sterk maken en het doen begrijpen, ervaren, juist gebruiken,… een sterke eigen taalbasis maken.
    En dan tweede taal aanbieden en hen de aspecten ervan aan te leren.
    Zo kunnen ze twee talen gebruiken in hun twee werelden waarin ze op dit moment leven en hebben ze toch een extra voordeel in de toekomst.

    Om alles recht te zetten in mijn vorige bericht:
    De scholen moet kinderen voorbereiden op de echte wereld, maar ik vind dat er niet tekortkomingen moeten gebeuren op de school. De kinderen moeten alles begrijpen en communiceren in eigen moedertaal EN DAARNAAST OOK IN HUN TWEEDE TAAL OM MEE TE KUNNEN, WILLEN DRAAIEN IN DE TWEE WERELDEN . Alleen zo kunnen ze leerstof en de ontwikkelingen in de maatschappij begrijpen.
    Ze kennen daarnaast wel genoeg situaties die hen frustaties kunnen komen doordat ze naar winkels gaan of met horende buurtkinderen willen spelen,….

  16. ook even dit: ik denk dat horende kinderen veel “opvangen” van taal door gewoon ergens te zijn of voorbij te komen. vb tv, radio, roddelende mensen, 2 juffen tegen elkaar, familie tegen elkaar, wachtend in de rij van de super markt, reclame in de boxen van de winkel enz … Dove kinderen krijgen die taal niet, als er dan nog veel Nederlands wordt gesproken tussen 2 juffen, vangen ze echt wel nergens iets van op. Ik denk dat in Dovenscholen inderdaad veel gebarentaal moet te zien zijn, zeker al om nog meer gebarentaal te “tonen” aan Dove kinderen. Ze moeten het niet eens begrijpen, maar kunnen achteraf wel vragen naar een woord dat ze zagen en niet begrepen. Al is dat tijdens een roddel πŸ˜‰ Of als ze die woorden dan al meedere keren gezien hebben, kunnen ze ze zelf gebruiken. Het Nederlands wordt erbij aangeboden, als tweede taal, en kan uitgelegd worden in gebarentaal, zodat ze niet (zoals in de supermarkt, bij tv kijken en meestal ook thuis )gefrustreerd raken door bewegende monden en niet begrijpen van situatie. Ik denk dat je ook een beschermde omgeven mag aanbieden aan kinderen, dan zijn ze beter beschermd tegen de maatschappij. Je moet ze wel informeren over die maatschappij en ze dagelijks erin laten staan om mee te maken, maar je moet ze begeleiden. Ze niet afzonderen, maar wel begeleiden en niet zomaar laten “voelen” hoe een horende maatschappij eraan toe gaat. een kind dat niet kan zwemmen gooi je toch ook niet zomaar in een zwembad, je stapt mee, begeleid en laat het zoveel mogelijk los en zelf ontdekken, maar je bent er wel als het moeilijk gaat.

  17. Mijn interpretatie:
    school als maatschappijbeeld; is dat de laatste 100 jaar niet geweest met het oraal onderwijs?
    Ze moeten maar leren spreken… later op hun werk moeten ze ook communiceren op die manier met hun collega’s… het leven buiten school is nog harder DUS…

    Ik kan er echt van genieten dat kinderen op school komen vertellen over kleine en grote dingen en dat alles in VGT en te zien op hun gezicht dat ze zich goed voelen.
    De kinderen weten/voelen ook wel dat het niet overal is als op school. Maar als ze met iets zitten of er is iets gebeurd kunnen ze altijd op die veilige basis terugvallen. Dat is toch zalig!

    Zoals Peet zei ‘begeleiden’. Als een kind op school bijvoorbeeld komt vertellen dat hij niets begrijpt van dat gepraat kan je tenminste uitleggen dat horende mensen het daarom niet altijd slecht bedoelen maar ook vaak gewoon niet beter weten. Of hoe ze het best volgende keer reageren, of …

    Ik vind het niet zo’n leuke opvatting te denken dat omdat het leven niet vol VGT zit dan hoeft dat op school ook niet/ of maar een deeltje. Ze krijgen heus wel hun aanbod in Nederlands. En kinderen die zich beter voelen bij spreken hebben dat recht ook op school.

    En ik kan zo nog een tijdje doorgaan πŸ˜‰

  18. Geertje wat je daar zei over idealen:
    ik vind nu zelf dat je niet van een nieuwe generatie kan verwachten dat ze aan de knieΓ«n van de anderen gaan vallen uit dankbaarheid.
    Iedere generatie draagt zijn steentje bij. Ze zullen misschien niet zo hard moeten knokken.
    De oudere generatie moest vechten voor tolken voor gelijkheid, voor werk. De nieuwe generatie heeft dan weer de druk op zich om te presteren. De mogelijkheden zijn nu groter.. bewijs het nu maar!
    Dat is ook niet zo makkelijk hoor.

    Dus ik vind niet dat je dankbaarheid kan verwachten. Wel ontzag en respect! Daar komt weer het onderwijs πŸ™‚ Wij leren de kinderen de geschiedenis, dat er vroeger niet zo veel voorhanden was, dat ze nu wel geluk hebben met de technologische vooruitgang.

    Dus kinderen gaan zitten frustreren is volgens mij niet de oplossing, ik weet wel dat je soms schrikt omdat je zelf uit een heel andere situatie komt en soms denkt ‘de jeugd van tegenwoordig’ πŸ˜‰ dat zal de leeftijd zijn Geertje πŸ˜‰
    Pubers moet je daar in ieder geval niet mee lastigvallen, als ze wat ouder worden komen ze vanzelf wel tot dat besef.

    groetjes

  19. Kathleen zei: “Ik vind het niet zo’n leuke opvatting te denken dat omdat het leven niet vol VGT zit dan hoeft dat op school ook niet/ of maar een deeltje.”

    Inderdaad, werkt dat anders niet vicieus?

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s