Maartje De Meulder

Terug in Gent neergestreken. Weldra meer nieuws…

Het was een geslaagde Werelddovendag in Hasselt, website afgelopen zaterdag. Ondanks het feit dat de Dove senioren in veel minder grote aantallen aanwezig waren dan verwacht, remedy toch veel volk. Jong en oud, Doof en horend. Mooi om te zien.

Ikzelf was in de namiddag (samen met Filip Verhelst, Danny De Weerdt en Goedele De Clerck) één van de panelleden voor het panel “Studeren in het buitenland”. Ik vertelde er kort over het Centre for Deaf Studies, en probeerde er uit te leggen hoe een jaar buitenland me veranderd heeft (met de nadruk op “probeerde”, want het is voor mezelf nog niet duidelijk).

Het publiek bestond voor een groot deel uit jonge Doven, en die hebben ons achteraf fameus doen zweten met moeilijke maar eerlijke, goede en relevante vragen. Gelukkig maar, want daar dient zo’n panel en discussie tenslotte voor. Steeds weerkerende thema’s: “wij willen ook wat jullie doen, maar hebben enkel een diploma van de dovenschool”, “ons Engels is niet goed genoeg”, “kan je zo’n opleiding ook doen met een diploma van de dovenschool?” en ook: “komen jullie terug?” Juiste en realistische vragen, maar met complexe antwoorden. Je moet dan als panellid in een paar seconden tijd een tegelijk eerlijk maar ook realistisch antwoord opbouwen. Niet altijd even makkelijk.

Soms dacht ik vanbinnen enkel “verdorie”. Dan vond ik geen antwoord, maar ik voelde de emotie in de zaal. De onvrede over wat het dovenonderwijs zoveel Dove jongeren niet heeft kunnen bieden, en nog steeds niet kan bieden. Meestal wordt zoiets gauw een zwart-wit debat over dovenonderwijs versus geïntegreerd onderwijs, en de “academische” voordelen van dat laatste. Maar daar schieten we volgens mij ook niet veel mee op.

Je kan ook niet antwoorden: “als je het echt wil, dan kan je het”, want dat is hetzelfde als de verantwoordelijkheid afschuiven en zeggen als “trek je plan, ik kan je niet helpen”. Natuurlijk is de “wil”-factor belangrijk, net zoals veel doorzettingsvermogen. Maar het is een harde waarheid dat je om bijvoorbeeld aan een Master in Deaf Studies in Bristol te beginnen, de nodige kwalificaties moet hebben, en een voldoende kennis van het Engels. En dan is er natuurlijk ook nog altijd het financiële kostenplaatje van een jaar buitenland. Ook niet bepaald een verwaarloosbaar detail. En veel Dove jongeren raken (net zoals veel horende jongeren trouwens, maar die misschien in iets mindere mate) verward in het kluwen van informatie over beursaanvragen en studietoelagen.

Een vriend uit Canada vertelde me onlangs dat er ginder een class action is geweest, waarbij de Dovengemeenschap de overheid heeft aangeklaagd en een schadevergoeding heeft gevraagd voor het gebrekkige onderwijs in de dovenscholen. Ze hebben die rechtszaak gewonnen. Ik herinner me niet meer juist om hoeveel geld het ging, maar ik weet nog wel dat het gigantisch veel was. Mijn vriend was oprecht verbaasd dat zoiets hier nog niet gebeurd is. Ik vertelde hem dat de mentaliteit hier ook wel anders is. In Canada en de Verenigde Staten worden er veel sneller rechtszaken aangespannen, voor soms heel triviale dingen. Daar lachen wij dan mee, in Europa. Zoals met de vrouw die MacDonalds aanklaagde omdat ze tijdens het rijden (!) haar koffiebeker over zich heen had gekregen en zich had verbrand. Ze kreeg een gigantische schadevergoeding. Of de rokers die tabaksfabrikanten aanklagen. Ik vertelde m’n vriend ook dat je met zo’n rechtszaak niets verbetert aan de kwaliteit van het dovenonderwijs. Dat is waar, zei hij, maar je kan er wel dingen mee aan de kaak stellen en aandacht vragen voor een probleem. Misschien kan de International Convention on the Rights of Persons with Disabilities van de Verenigde Naties hier uitweg bieden, maar natuurlijk ook het de Unversele Verklaring over de Rechten van de Mens. Beiden hebben belangrijke artikels met betrekking tot onderwijs.

In ieder geval, het was een panelgesprek dat me is bijgebleven, en het is een heel actueel onderwerp waar het laatste woord nog niet over gezegd is en dat sterk leeft binnen de Dovengemeenschap, vooral het jongere deel ervan.

In de namiddag werd, voor een volle aula, de reportage van Sven Noben over 26 april 2006 vertoond. Kippenvel. Enorm veel positieve reacties. Ook de erkenning van VGT is een verhaal dat nog lang niet is afgelopen.

Scène 1

Ik stap een telefoonwinkel binnen om een nieuwe gsm te kopen. Mijn (horende) vriend tolkt wat de man achter de toonbank me uitlegt over tarieven en dergelijke. Eerst vraagt de man of ik ook kan liplezen, myocarditis en wanneer hij me een foldertje met informatie overhandigt, symptoms vraagt hij aan m’n vriend: “Kan ze Nederlands lezen?”

Scène 2

Ik zit op een terrasje een koffie te drinken. Drie kleine jongetjes komen het terras opgelopen en slurpen limonade. Mijn vriend en ik communiceren in Vlaamse Gebarentaal, en dat trekt natuurlijk direct hun aandacht. Ze komen af en toe naar ons en trekken gekke bekken of brabbelen mij iets toe en lachen dan omdat ik het niet versta. Daarna lopen ze terug naar binnen, om tien minuten later weer terug te komen. Mijn (horende) vriend vangt het volgende op:
Zegt één jongetje tegen het andere: “Ik heb het verteld aan de papa over die mevrouw!”
Zegt de ander: “Ja, maar de papa heeft gezegd dat ge daar niet mee moogt lachen!”

Scène 3

Woensdag was ik aanwezig op een politiek debat georganiseerd door de stad Gent naar aanleiding van de verkiezingen volgende week. Er was een panel met afgevaardigden van alle politieke partijen, ook Helga Stevens nam deel. Telkens nadat Helga iets gezegd had, zei de moderator van het panelgesprek tegen één van de tolken die vertaald had: “Dankuwel mevrouw, voor de ondersteuning”. Totdat Helga verontwaardigd tussenkwam. “Die tolk moet gewoon haar werk doen, niets meer en niets minder.”

Scènes zoals ik ze bijna elke dag meemaak, maar ik blijf me erover verbazen.